محمد مهدی آهنگری : آموزش الكترونيكی ، مكمل آموزش رسمي مدارس

محمد مهدی آهنگری : آموزش الكترونيكی ، مكمل آموزش رسمي مدارس

آموزش الكترونيكي مكمل آموزش رسمي مدارس و رسانه اي  موثر در راستاي تعلیم و تربیت به قلم محمد مهدی آهنگری

آهنگری، محمد مهدی ، مدرس دانشگاه شهید شمسی پور و موسسات و مراکز آموزشی معتبر

  eng.ahangari1357@gmail.com

چكيده

توجه به مشكلات يادگيري دانش آموزان، تفاوتهاي فردي و استعداد هاي آنها  دغدغه اصلي معلمين و متصديان امر تعليم و تربيت است . استفاده از روشهاي نوين آموزش و الكترونيكي با وجود اينكه چندين سال است كه در مدارس كشور توصيه  شده است ، كاربردي عملياتي  پيدا نكرده است . در اين پژوهش سعي شده است با ايده هاي مطرح شده و ارتباط  آن با روشها و الگوهاي تدريس ، چهارچوبي نظام مند و اثر بخش ، در اجراي آموزش به همراه آزمونهاي الكترونيكي ارائه شود . تجربه چند ساله نگارنده در طراحي و اجراي آزمونهاي الكترونيكي ، مي تواند در كنار چهارچوب نظري مربوط به الگوهاي تدريس به عنوان يك ايده و روش تدريس تركيبي در آموزشگاهها، مدارس و تقريباً كليه مؤسسات آموزشي در خدمت نظام تعلیم و تربیت باشد و به طور موثر به کار گرفته شود .برای مطالعه این مقاله با مجله فناوری مایکروجکت از سامانه آموزشی مایکروجکت همراه ما باشین.

 

E-Learning Complementary to Formal Schools of Media and Effective Media Education

 

Abstract

Due to difficulties in learning, individual differences and their talents,is main concern of  teachers and administrators of education and training . Although the use of new training methods and e-learning in schools across the country for several years been implementing recommendations, operational and administrative application is not found. In this study, we tried to put forward ideas and its relationship with teaching methods and models, systematic and effective framework in education to be provided with electronic tests. I have several years experience in the design and implementation of electronic tests, can be found in the theoretical framework of combined teaching models and teaching methods in schools as an idea, almost all schools and educational institutions to be used.

 

Keywords: E-learning; E test; the learning environment, teaching methods and techniques,Education

1- مقدمه

قرن 21 شاهد ظهور و نفوذ فرهنگي بنام فرهنگ ديجيتال است. اين فرهنگ روشهاي فعاليت، ارتباطات اجتماعي، روش هاي سرگرمي و همچنين روش هاي يادگيري نسل امروزي را تحت تأثير قرار داده است. به عبارتي اين فرهنگ در روش زندگي انسان امروزي تغييرات زيادي را ايجاد كرده است. آموزش و يادگيري نيز يكي از قلمروهايي است كه از تاثيرات فرهنگ ديجيتال بي نصيب نمانده است، استفن [1](2009) بيان مي كند كه يكي از اين تغييرات ايجاد شده در آموزش و يادگيري تغيير نگرش ها و انگيزه هاي يادگيرندگان است. پرن اسكي [2](2005 ) يادگيرندگان نسل جديد را نسل ” مرا درگير كن ”  توصيف مي كند. يعني اين نسل از محيط هاي يادگيري يك طرفه راضي نبوده و به دنبال محيط يادگيري مي شتابند كه اين محيط ها با آنها تعامل داشته و آنها را در فرآيند يادگيري هرچه بيشتر درگير كنند. چالش ديگري كه آموزش هاي فعلي و مرسوم با آن مواجه هستند، افزايش تعداد و تنوع يادگيرندگان با سبك هاي يادگيري و شناختي متفاوت مي باشند و روش هاي آموزشي مرسوم نمي تواند جوابگوي آنها باشد. (دهقانزاده و دیگران  ، 1392)

فناوری اطلاعات و ارتباطات چهارچوب و یا ساختاری را به وجود می آورد که از این طریق کیفیت آموزش و پرورش ارتقاء یافته ، دانش آموزان و معلمان می توانند با استفاده از این فناوری به منابع یادگیری وسیعی دست یابند ، انگیزه یادگیری خود را افزایش دهند و شکلهای مختلف یادگیری را مورد استفاده قرار دهند . یادگیری مشارکتی ، یادگیری مبتنی بر پروژه و یادگیری خودگردان جند نمونه از روشهایی است که با استفاده از فاوا (فناوری اطلاعات و ارتباطات ) تسهیل می شود . از سوی دیگر نقش های فرهنگی ، اجتماعی و حرفه ای فاوا به واسطه کاربرد مؤثر و وسیعی که برای تمامی دست اندرکاران تعلیم و تربیت ، از قبیل دانش آموزان ، معلمان ، مدیران و والدین دارد ، باید مورد توجه قرار گیرد . امور اجرایی و مدیریتی در سطوح مختلف کلاس درس ، مدرسه و نظام آموزشی را نیز می توان با استفاده از ابزار های این فناوری به نحو مطلوبی انجام داد .(رحمانی و دیگران ، 1385)

نمونه بارزی از عوامل مؤثر و ایجادگر تغییر و تحول در ساختار نظام های آموزشی در جوامع و در قرن حاضر ، حضور فناوری های نوین آموزش و یادگیری است . این فناوری ها که به سوی اولویت دادن به محیط آموزشی مجاز بر واقعیت را تداعی می کنند ، اتخاذ تدابیر  خاص فرهنگی از یک سو و کسب مهارتهای تعامل مؤثر با فناوری ها را ضروری می سازند .(خوش نشین ، 1392)

حمایت از به کارگیری فناوری آموزشی در مدارس یکی از مهم ترین بایسته های مهندسی اصلاحات و زمینه ای مناسب برای ارتقای سطح آموزش به شمار می آید .دید گاه های امروزی نسبت به یادگیری و فناوری و تأثیر آن در یادگیری با دیدگاه های سنتی متفاوت است .در دیدگاه های سنتی از فناوری به عنوان وسیله ای کمکی برای بهبود امر یاد دهی – یادگیری استفاده می شد و نقشی تسهیل کننده داشت . امروزه فناوری آموزشی زمینه ای لازم برای یادگیری است ، زمینه ای که بستر تفکر ، تخیل ، تعقل ، کشف و خلاقیت را برای یادگیرنده فراهم می کند ، او را نسبت به یادگیری مسئول و متعهد می سازد و تمام مراحل با او و هادی اوست . (رئیس دانا ، 1377)

 

از سوي ديگر،  بهبود كارايي نظام آموزشي نيز تا  اندازه بسيار زيادي تابع موفقيت تحصيلي فراگيران است. شواهدي كه از آزمون هاي بين المللي (همچون پرلز و تيمز ) به دست آمده نشان مي دهد كه پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ايراني در سطح مطلوبي نيست و از طرفي هدف كلي پيش روي نظام آموزشي رساندن فراگيران به سطح مطلوبي از پيشرفت تحصيلي است كه بتواند در خور سال ها وقت صرف كردن دانش آموزان در مدرسه باشد، در اين راستا پژوهش ها نشان داده اند كه عوامل مختلفي بر عملكرد تحصيلي مؤثر مي باشند. بررسي و شناخت عوامل مؤثر در بروز اين پديده مي تواند زمينه را براي تدوين برنامه هايي براي كاهش اين پديده در كشور،  فراهم كند.( عرفاني آداب و دیگران، 1392)

يكي از روشهاي پيشنهادي در اين مقاله استفاده از چهارچوبي است كه از آن به عنوان طرح درس الكترونيكي يادكرده اند :

از آنجا كه در بسياري از موارد معلمان براي آموزش ، تنها از  روشهاي الكترونيكي استفاده نمي كنند و روش موجود يك روش تلفيقي از آموزش سنتي و الكترونيكي است ، معلم بايد سناريوي خود را براي به كارگيري محتواي الكترونيكي ، در كنار روشهاي آموزش سنتي مشخص نمايد . اين سناريو در قالب طرح درس الكترونيكي تعيين مي گردد. (چهاربند و ديگران ، 1394)

در دیدگاه نو، فناوری جزیی همبسته و جدایی ناپذیر از یادگیری است . و ابزاری لازم برای ارایه و تولید دانش ، مشارکت ، برقراری ارتباط و تشریک مساعی در یک یادگیری متعهدانه ، و معنا دار  تلقی می شود که می تواند در حل مسایل واقعی زندگی مورد استفاده بهینه قرار گیرد . ( رئیس  دانا ، 1377)

چشم انداز بهره گیری از الگوی یادگیری به جای الگوی تدریس تغییری فراتر از ایجاد تغییرات سازمانی و اولویت بندی ها را در نظر دارد . این چشم انداز تغییری جامع و نظام گستر را پیش رو می بیند و یادگیری را مرکز و محور همه برنامه ها ، سیاست ها و خط مشی های امور آموزشی قرار می دهد . (همان منبع)

استفاده از فناوری آموزشی و روش های نوین یادگیری ضرورتی است که متولیان كاربرد فناوري اطلاعات در تعلیم و تربیت  باید  ساز و کار و روشهای اجرایی آن را با تأکید بر عمل و اجرای کیفی( و نه تنها  برگزاری دوره ها ، سمینار ها و….. که نتایج رفتاری و بازخورد آن پایش نمی شود !)  فراهم کنند ، به نحوی که علاوه بر آموزش  نیروی انسانی متخصص ، با تجهیزات سخت افزاری موجود ، قابل اجرا در اکثریت مدارس را داشته باشد .

به نظر محمد مهدی آهنگری این تغییر نگرش، تغییراتی چند در ابعاد زیر را می طلبد :

• کوشش در جهت ایجاد زمینه های ارتقای کیفیت یادگیری دانش آموز
• اعطای مسئولیت یادگیری به خود دانش آموز
• ایجاد نظامی منسجم ، هماهنگ و جامع برای ارایه خدمات آموزشی به یادگیرنده ، مطابق با نیاز وی در هر زمان و هر مکان که او آن نیاز را می طلبد .

لازمه تحقق این تغییرات بهره گیری از تمام امکانات و بهره وری های فراهم آمده توسط فناوری غنی امروز است . ( رئیس دانا ، 1377)

2 – مفاهیم فناوری ، فناوری آموزشي و یادگیری الکترونیکی

فناوری ، به معنای لغوی ، دانش و فن انجام کارها با استفاده از دانش و اطلاعات علمی است . فناوری کاربرد دانش بشری است. و بعضي فناوري را مترادف با كامپيوتر يا ساير ابزار ها و محصولات فناوري تصور مي كنند . فناوري ، ماشين و ابزار مادي و فيزيكي نيست . فناوري عبارت از فكر ، دانش ، روش ، فن ، تدبير و مهارت است .فناوري امري پوياست و همان قدر كه ، از فرهنگ جامعه تاثير مي پذيرد ، خود به نوعي فرهنگ ساز است . (رئيس دانا ، 1377)

مفهوم فناوري در طي قرن بيستم مدام دستخوش تغيير بوده است . حاصل اين تغيير و تحول ارائه طبقه بندي هاي متعدد از فناوري بوده است . طبقه هاي فناوري به قرار زيرند :

• فناوري به عنوان ابزار : ابزار ها ، ماشين ها ، تجهيزات و وسايل ، اسلحه ها و تمام اشيايي كه به نوعي كاربرد فني دارند در اين طبقه مي گنجند .
• فناوري به عنوان دانش : تمام آگاهي هاي دانشي نسبت به چگونگي كاربرد ابتكارات و توليدات فناوري دراين طبقه قرار مي گيرند .
• فناوري به عنوان مجموعه فعاليت ها : آنچه مردم انجام مي دهند ، مهارت ها ، روش ها ، مراحل انجام كار و قواعد انجام كارها در اين طبقه جاي دارند .
• فناوري به عنوان يك فرآيند : تمام فعاليت ها و كارهايي كه با احساس يك نياز شروع مي شوند و طي مراحلي به راه حل مسئله اي مي انجامند در اين طبقه مي گنجند .
• فناوري به عنوان يك نظام اجتماعي – فني : توليدات فناوري و كاربرد اشياي نوليد شده توسط انسان و كليه ارتباط هاي انساني اجتماعي و فني محتواي اين طبقه را نشكيل مي دهند .(همان منبع)

فناوري اطلاعات و ارتباطات چهارچوب و يا ساختاري را به وجود مي آورد كه از اين طريق كيفيت آموزش و پرورش ارتقا يافته ، دانش آموزان و معلمان مي توانند با استفاده از اين فناوري به منابع يادگيري وسيعي دست يابند ، انگيزه يادگيري خود را افزايش دهند و شكلهاي مختلف يادگيري را مورد استفاده قرار دهند (رحماني و ديگران ، 1385)

یادگیری الکترونیکی یک یادگیری پویا می باشد. با پیشرفت زمان، آموزش الکترونیکی مجدداً تعریف شده و بر اساس پیشرفت های تکنولوژیکی اخیر پالایش  و اصلاح شده است. گروه شرکت هريج کراس[3]  (2004)، فورنیر[4] (2006) و همچنین گارگ  و جیندال (2009) [5]    به این نتیجه گیری همگرا رسیدند  که یادگیری الکترونیکی می تواند به عنوان یک روش برای ایجاد فرآیند آموزش و یادگیری با استفاده از دستگاه های اینترنت و فناوری اطلاعات،  پایه گذاری  شود. آموزش الکترونیکی شامل سه عنصر اساسی [6]  (اندرسون2004)  است  :فرآیند آموزش  از طریق  معلم،  فرایند یادگیری (دانش آموز)، و محتوا و یا دانش  از طریق بسترهايي مانند اینترنت ارائه می گردد. شکل 1 یک مدل را  مشخص کرده است  که فعل و انفعالات آمورش و يادگيري در میان سه عنصر، در شش نوع  رابطه های دو گانه  نتیجه خواهد داد .  (پاردامین و سوپاریانتو[7]،  2015 )

3– تعاريف يادگيري الكترونيكي:

از يادگيري الكترونيكي تعاريف متعددي ذكر شده است كه در ذيل به ذکر چند مورد از آن مي پردازيم:

یادگیری الکترونیکی،  به معناي يادگيري از طريق شركت در دوره هاي آموزشي رايانه اي، با استفاده از انواع چند رسانه اي ها ، شامل CD-ROM  ، اينترانت و اينترنت تعريف شده است. برنامه هاي يادگيري الكترونيكي از طريق رايانه با استفاده از چند رسانه اي به صورت شنيداري يا متن نوشته،  صوت، تصوير،  پويا سازي با ويدئو عرضه مي شود . در اين برنامه ها مي توان انواع رويكرد هاي ياد دهي – يادگيري را به كار برد . (مشايخ، 1389)

برخي انديشمندان آن را شامل استفاده ار هر نوع از تجهيزات الكترونيكي كه از فعاليت هاي يادگيري  حمايت مي كند مي دانند و در بعضي از تعاريف، آن را شامل آموزش و يادگيري به گونه اي كه به يادگيرندگان اجازه دهد بدون محدوديت در مكان و زمان،  به ابزار هاي متنوع يادگيري، از قبيل ابزار هاي گفتگو، ارزيابي، ارايه محتوا و سيستم به اشتراك گذاري اسناد دسترسي داشته باشند،  مد نظر قرار مي دهند. (فروغي ابري و دیگران، 2015)

هورتون^[1]با اشاره به وجود تعاريف پيچيده فراوان از يادگيري الكترونيكي، تعريف ساده اي را برمي گزيند: يادگيري الكترونيكي عبارت است از: كاربرد فناوري هاي اطلاعاتي و  رايانه اي براي خلق تجربه يادگيري.  گستره وسيعي از تكنولوژي در يادگيري الكترونيكي قابل استفاده است،  به عنوان مثال ، اينترنت، اينترانت، ويديو ، استفاده از تلويزيون و سي دي رام . (خوارزمي و دیگران ، 1391)

 

 

4- كاركردها و طراحي محيط يادگيري الكترونيكي

برگزيده اي از يافته هاي پژوهشي نو (OECD ، 2007)   درباره علم يادگيري كه در طراحي يادگيري الكترونيكي با راهبرد يادگيري مداوم مي تواند مورد توجه قرار گيرد، به شرح زير است:

• مغز هرگز توانايي يادگيري را از دست نمي دهد، به ويژه اگر يادگيري در تعامل با محيط باشد و فعالانه پيگيري شود، باعث تغيير فيزيكي مغز نيز مي شود .
• هيجان ها بافت هاي عصبي را تغيير شكل مي دهند .
• انعطاف پذيري مغز (توانايي تغيير رفتار در پاسخگويي به تقاضاهاي محيطي ) به نوع تجربه يادگيري ، سن يادگيرنده، و ساير محرك ها در محيط يادگيري بستگي دارد.
• يادگيري به معناي داربست زدن نيز براي ساختن دانش و انتقال رمز گزاري هاي نو در بانك هاي ذخيره ذهن ، يا به عبارت ديگر، بهبود بخشيدن به بازنمايي هاي ذهن براي انجام وظيفه مي باشد .
• فناوري هاي الكترونيكي بستر پشتيباني شگفت انگيزي در ارتقاي دسترسي و انتقال بازنمايي هاي رمزگذاري شده، محسوب مي شوند .
• يكي از قويترين انگيزه ها براي ادامه يادگيري فردي، بصيرت هايي است كه از دستيابي به ادراك نو از مفاهيم حاصل مي گردد .
• يادگيري عمقي از طريق فعال سازي سطوح بالاي شناختي، يعني تحليل، تركيب، ارزيابي و فراشناخت حاصل مي شود .
• ياد گيري عمقي به تفكر خلاق، مفهوم سازي، و ساختن دانش ياري مي رساند .
• در طراحي يادگيري، به طور كلي، و در يادگيري الكترونيكي،  به ويژه، بر فعاليت هاي يادگيرنده در تعادل با همگنان و محيط، تأكيد مي شود .
• هم افزايي آگاهانه ميان پداگوژي و فناوري در طراحي يادگيري الكترونيكي رو به افزايش است .
• استفاده از رويكردهاي تعاملي با همياري در فرآيند ياددهي – يادگيري بر كيفيت يادگيري مي افزايد . (مشايخ، 1389)

برخي محققان نسبت به آموزش و يادگيري الكترونيكي نگرشي  منتقدانه دارند و آسيب شناسي آموزش الكترونيكي را مطرح مي كنند. ازجمله آتش پور و آقايي (1384) در مقاله يادگيري الكترونيكي ، انديشه ها ، زمينه ها و آسيب شناسي آن، بيان كرده اند: مطالعات نشان مي دهند كه آموزش الكترونيكي نسبت به كلاس درس، به زمان بيشتري نيازمند و دانش آموزان در فرآيند تحصيل كمتر قادرند كه استعداد هاي خود را شكوفا سازند. مطالعه ي تامسون (فوريه 2002) حاكي از آن است كه دانش آموزان شركت كننده در آموزش زنده تا 30 درصد دقت بيشتري را نسبت به همتايان خود در آموزش الكترونيكي نشان داده و تكاليف خود را تا 41 درصد سريع تر انجام داده اند . به عبارت ديگر از ديد محقق مورد نظر، آموزش الكترونيكي منجر به رشد افرادي مي شود كه كند هستند و  اشتباه زيادي مي كنند. (آتش پور و آقايي ، 1384) البته  بايد به اين نكته توجه داشت كه با عنايت به افت تحصيلي روز افزون در نظام آموزشي (كه در مقدمه نيز ذكر شد )،  اگر آموزش هاي الكترونيكي منجر به رشد دانش آموزان ضعيف نيز گردد،  قابل تحسين خواهد بود. اين امر در ادامه نيز بحث خواهد شد .

بعضی از منتقدان دیگر نیز اعتقاد دارند : خريداري و راه اندازي  نرم افزار هاي يادگيري الكترونيكي شامل نرم افزار هاي سيستم مديريت يادگيري و سيستم محتواي يادگيري و همچنين الزام مدرسان به ارايه دروس مورد نظر در آنها و تدوين محتواهاي زمان بر و هزينه بر،  به تنهايي نمي تواند منجر به ارايه يك سيستم يادگيري الكترونيكي موفق شود و به منظور خلق و طراحي محيطي مناسب يادگيري الكترونيكي،  انجام يك روند  طراحي آموزشي سيستمي و جامع شامل مراحل تحليل سيستم،  طراحي ، توسعه، اجرا و ارزش يابي ضروري است. (فروغي ابري و دیگران ، 2015)

 

5- سيستم هاي مديريت يادگيري و سيستم هاي مديريت محتواي آموزشي (LMS,LCMS) 

در زير به تجربه اي اي از شركت  آدايانا و تحليلي كه در وب سايت شركتي كه به شكل تجاري و عملياتي در بحث آموزش و يادگيري فعاليت مي كند، مي پردازيم.  ( به نقل از سايت www.trainingindustry.com-2015)

در طیف گسترده ای از تکنولوژی های فعال  ارائه خدمات آموزشي، محصولات منحصر به فرد دارای نقاط قوت مختلف، نقاط ضعف، معماری، سیستم عامل رایانه ای  پشتیبانی شده ، روش های صدور مجوز، و سطوح استانداردهای انطباق با سيستم هاي   آموزشي هستند . با توجه به علاقه سازمان، زمینه ارائه محصولات می تواند به طور گسترده ای متفاوت باشد. بیشتر این محصولات   براي حمایت از رویکرد “یادگیری تلفیقی” و یا توانایی پشتیبانی از هر دو  روش سنتی به عنوان مثال، هدایت شده بر اساس مربی و مبتنی بر کاغذ ، مبتنی بر وب و سی دی مي باشد . بسته به اینکه آیا مدرسه اجرا كننده سيستم مديريت يادگيري علاقه مند به تحویل محتوا، نوشتن محتوا، کلاس درس سنتی، و یا هزینه كردن برای خدمات مورد نیاز باشد،ر وشهاي آموزشي نيز به طور قابل توجهی می تواند متفاوت باشد.

سیستمهای محتوای یادگیری مدرن به طور معمول مبتنی بر وب و تجاري است که می تواند به دو دسته  کلی مشخص  شود:

• سیستم مدیریت آموزشی (LMS) نرم افزاری است که به صورت خودکار رویداد های یادگیری را مديريت مي كند؛
• سیستم مدیریت محتوای یادگیری (LCMS) که نویسندگان را به ثبت نام، ذخیره جمع آوری، مدیریت و انتشار محتوای یادگیری برای تحویل از طریق وب سایت، چاپ، یا سی دی قادر مي سازد.

به عبارت ساده، دانشجویان و مؤلفان آموزشی با LMS تعامل دارند (به عنوان مثال، انتخاب یک آموزش مبتنی بر وب ). در حالی که صاحبان محتوا و صاحبان کسب و کار، تعامل با LCMS  را جزء برنامه اصلي كار خود قرار داده اند. (به عنوان مثال، به منظور توسعه محتوای جدید و یا استفاده مجدد از محتوای موجود، اصلاح و اجرای فرآیندهای کسب و کار).

به هر حال برخی از محصولات، با این حال، ارائه ترکیبی از این ویژگی ها را دارند .

هدف از ارائه  این سند  طرح ویژگی های LMS و LCMS مي باشد ، در حال حاضر برخی از بهترین شیوه و ملاحظات برای انتخاب یک سیستم مناسب، ارائه سوالات خود ارزیابی برای کمک به سازمان های علاقه مند در محصولات است که روي بهترین محصولات متناسب با نیاز خاص خود تمرکزکنند .

کارکرد های LMS

• ثبت نام دانش آموز و اداره ي امور
• آموزش مدیریت رویداد ها به عنوان مثال، برنامه ریزی، ردیابی، و تحویل آموزش بر مبنای وب
• برنامه درسی و مدیریت صدور گواهینامه
• تقويت و ارائه مهارت ها و شایستگی مدیریت
• گزارش نویسی
• آموزش مدیریت ذخیره سابقه
• تألیف آموزشی

کارکرد های LCMS

• هدایت بر اساس قالب ، توسعه همکاری در زمینه محتوا
• تسهیل مدیریت محتوا (به عنوان مثال، نمایه سازی و استفاده مجدد)
• انتشار
• یکپارچه سازی گردش کار
• رابط خودکار با LMS

علاوه بر محصولات LMS و LCMS ، بسیاری از سازمانها  یک پورتال آموزشي و یا ورود به وب سایت، جهت دسترسي به  محتوا و منابع خود را به کار می گیرند.

در حالی که این دروازه ممکن است کاربران را به تعدادی از مکان های مختلف فیزیکی تغییر مسیر دهد، يك رابط تلفیقی ارائه کرده  و نقطه شروع برای کاربران می باشد. پورتال لایه ارائه می باشد که در پیوند به منابع مختلف و (به عنوان مثال، LMS و LCMS) به کاربر ارائه  می شود.

اگر چه بسیاری از محصولات LMS و LCMS  برخی از قابلیتهای  خاصي در بسته آموزشي دارند، سازمان ها اغلب برای یکپارچه سازی این خدمات پورتال وب موجود را  انتخاب می کنند .

در این مثال، ورود پاسخ دهندگان به پورتال و  هدايت آن به محتواي  آموزشي و دوره را نشان مي دهد . شکل 2 نشان می دهد:  توسعه دهندگان کنسرسیوم(مجموعه اي از شركتها) نیز وارد  به یک LCMS جهت توسعه محتوای یادگیری مشارکتی می شوند .

بهترین روش برای انتخاب یک سیستم

بخش های زیر بر روی انواع ملاحظات مهم در هنگام انتخاب یک LMS / LCMS تمرکز کرده است :

محیط فنی

این مهم است که با کارکنان فنی سازمان / مدرسه  خود براي درک حمایت از سیستم (به عنوان مثال، شبکه، سخت افزار، و پلت فرم نرم افزار)، امنیت و حریم خصوصی مورد نیاز، و اطلاعات قدیمی و موجود سيستم کار شود .

الزامات رسمی

تعدادی از موارد  مورد نياز درLMS عبارتند از:

• ثبت نام مبتني بر وب ، تحویل، و ردیابی (از جمله بوک مارکینگ و بایگانی سازی)
• قابلیت تالیف در وب
• تست آنلاین / صدور گواهینامه و اعتبار بخشی مدیریت
• ارزیابی آنلاین
• همکاری و ارتباط آنلاین
• حمایت اجباری و آموزش ضمن خدمت
• پشتیبانی برای کلاس های چند کاربره
• پشتیبانی برای لیست انتظار
• پشتیبانی از محدوده های زمانی مختلف
• پشتیبانی برای دستگاه های دستی (به عنوان مثال، پالم، دستگاه های HANDSPRING، و بلک بری)
• مهارت و شایستگی مدیریت
• گزارش دادن
• سفارشی سازی
• ردیابی مالی

برخی از موارد نیاز در LCMS نيز شامل موارد زیر است:

• هدایت بر اساس قالب ، توسعه همکاری محتوا
• تسهیل مدیریت محتوا (به عنوان مثال، نمایه سازی و استفاده مجدد)
• انتشارات
• یکپارچگی گردش کار
• کنترل نسخه

مقررات دولتی

لازم است امنیت، حریم خصوصی، و مقررات دسترسی در مورد محتوا و سیستم های ارائه خدمات الکترونیکی در سازمان / مدرسه بررسي شود   در .این سیستم ممکن است  یک سیستم به عنوان قانون حفظ حریم خصوصی تعریف شده ، و ممکن و به  یک سیستم طرح امنیت رسمی (SSP) نیاز داشته باشد .

استاندارد قابلیت  های همکاری و فن آوری

طبق تحقیق محمد مهدی آهنگری بايد بررسي شود که آیا سیستم استاندارد قابلیت همکاری محتوايی از جمله قابل اشتراک محتوا مدل مرجع شیء  SCORM و صنعت حمل و نقل  را داشته باشد .

همچنين  قابلیت همکاری با استاندارد هاي مختلف  (به عنوان مثال، XML، SOAP، دات نت، و J2EE) نیز باید ترجیح داده شود. علاوه بر این، دسترسي هاي  اضافی و یا استانداردهای وب سازمان شما را داشته باشد.

انطباق با این استانداردها سازمان را قادر می سازد كه مطالب را از منابع مختلف  به دست آورند. گنجاندن مطالب از منابع مختلف (به عنوان مثال، سایر سازمان های دولتی و فروشندگان تجاری) بسیار مهم است.

 

سیستم های پایگاه داده رابطه ای (RDBMS)

به نظر محمد مهدی آهنگری نیاز به سازگاری با سیستم های استاندارد صنعت مدیریت پایگاه داده رابطه (مانند اوراکل، مایکروسافت SQL سرور، و DB آی بی ام)، و دسترسی به داده های ذخیره شده در جداول رابطه ای زیر بنایی می باشد .

این کمک با یکپارچه سازی سیستم و سفارشی سازی، تهیه گزارش موقت، و توانایی برای انجام تجزیه و تحلیل داده ها صورت می گیرد . توجه: برخی از فروشندگان تجاری اطلاعات اختصاصی شمای پایگاه داده خود را در نظر میگیرند .

سفارشی سازی فيلد هاي داده

نیاز است که سیستم پشتیبانی از تعداد زیادی از فیلدهای  تعریف شده توسط کاربر داده ها پشتیبانی کند  (به عنوان مثال، 100 یا بیشتر). این انعطاف پذیری رشد سیستم را فراهم می کند  . برخی از ارائه دهندگان LMS ارائه فيلد هاي تعریف شده برای کاربران نامحدود است.

اداره کردن از طریق وب

بايد بررسي شود که آیا سیستم نیاز به یک کلاینت بزرگ  برای مدیریت و اداره کردن دارد؟ برخی از فروشندگان به طور کامل از  محیط وب برای  انتقال محصولات خود استفاده نمی کنند . بسیاری از محصولات برجسته دیگر نیاز به چنین ماژول کلاینت / سرور ندارند . در عوض، این محصولات به طور کامل از یک مرورگر استاندارد وب (به عنوان مثال، در مایکروسافت اینترنت اکسپلورر 5.x و نت اسکیپ 4.x) اداره می شود.

پشتیبانی از  روش سنتی و تکنولوژی فعال

نیاز است که سیستم ارائه به  توانايي توزيع و مدیریت محتوای آموزش در انواع روش ها داشته باشد  (به عنوان مثال، منابع چاپی، محتوای وب سایت، پشتیبانی عملکرد، CD-ROM، مواد حمایت برای آموزش در کلاس درس، و غیره).

ملاحظات اضافی

این مهم است که توجه داشته باشید که بسیاری از محصولات به همراه دو راه حل نصب شده و یا میزبانی از طريق سرور مركزي ارائه شده است.

با وجود این پیچیدگی از یک راه حل سفارشی و مبتني بر وب و بسیار جامع به سمت یک رویکرد نصب شده ممكن است تغيير داده شود  ، یک رویکرد میزبانی انواع مزایا ارائه می دهد:

• به طور چشمگیری زیرساخت ها و پشتیبانی مورد نیاز را كاهش مي دهد .
• موجب کاهش زمان اجرا می شود.
• مقیاس پذیری، افزونگی(تحمل خطا)، و پهنای باند را فراهم می کند.
• مقدار قابل توجهی از امنیت و حفظ حریم خصوصی و بار مسئولیت را به شخص ديگري واگذار مي كند .
• روش مرحله به مرحله: بسته به سطح حمایت داخلی، یک گزینه میزبانی و یا برون سپاری ممکن است به کاهش خطرات بالقوه اجرای کمک کند.

تجربه گذشته

در هنگام انتخاب یک محصول و فروشنده، بايد بررسی شود که آیا آنها تجربه کار با دولت دارند. اين امر ممکن است در پروژه اثرات قابل توجهی ایجاد کند .

 

سوالات خود ارزیابی

به نظر محمد مهدی آهنگری سوالات زیر برای کمک به تمرکز سازمان بر ملاحظات مهم در هنگام انتخاب یک سیستم ارائه شده است  :

• هدف اصلی سازمان خود را در دستیابی به یک LMS جدید / LCMS چیست؟
• آیا پیش بینی LMS / LCMS جایگزین و یا افزایش دهنده روشهاي یادگیری موجود در سیستم های مدیریت می گردد؟ اگر چنین است، لطفاً توضیح دهید.
• چگونه بسیاری از يادگيرندگان توسط LMS / LCMS پشتیبانی خواهد شد ؟
• چگونه بسیاری از آموزشهاي هماهنگ (در صورت وجود) توسط LMS / LCMS پشتیبانی خواهد شد ؟
• آیا يادگيرندگان عمدتاً داخل سازمان شما، خارج از سازمان، و یا ترکیبی از این دو هستند؟
• و…

انگيزه هاي سازمان براي اجراي سيستم هاي يادگيري

سازمان ها اغلب از انواع انگیزه برای دستیابی به LMS / LCMS برخوردارند :

• کاهش هزینه
• افزایش دسترسی به آموزش
• ارائه پشتیبانی عملکرد
• ارائه محتوای سازگار و قابل استفاده مجدد
• ارائه ردیابی خودکار و گزارش
• ترکیبی از برخی از موارد فوق

درخصوص طراحی محیط یادگیری اکترونیکی می توان به این پژوهش محمد مهدی آهنگری استناد کرد :  در پژوهش انجام شده فروغي ابري و دیگران  (2015) يك مدل تلفيقي براي طراحي محيط هاي يادگيري الكترونيكي،  با تركيب ويژگي هاي رويكرد سيستمي در طراحي آموزشي ( منطبق با نظريه يادگيري رفتار گرايي و شناخت گرايي) و همچنين اصول مبتني بر نظريه ساختن گرايي،  داراي 12 مولفه اصلي است. بين عوامل مبتني بر فناوري دخيل در يادگيري  الكترونيكي مانند زير ساخت هاي نرم افزاري و سخت افزاري ، منابع، پشتيباني و همچنين عوامل مبتني بر اصول پداگوژيكي مؤثر بر يادگيري الكترونيكي همانند تعيين اهداف، تحليل يادگيرندگان از لحاظ تفاوت در توانايي ها و مهارت هاي بدو  ورود،  استراتژي هاي ياددهي – يادگيري، شيوه هاي تعامل و كنترل و سنجش و ارزش يابي از كل دوره و آموخته هاي فراگيران،  ارتباطي منطقي برقرار است .

6- یادگیری تعاملی  با  تاکید بر فناوری اطلاعات

6-1 – نقش یاد دهی – یادگیری فاوا (فناوری اطلاعات و ارتباطات)

استفاده و بهره گیری از فاوا در فرآیند یاد دهی و یادگیری در زمینه های تسهیل فرایند یاددهی – یادگیری ، انگیزش یادگیری ، یادگیری شاگرد محور ، ارزیابی یادگیری و ارتقای مهارت تفکر صورت می گیرد  (شکل4 ) (رحیمی و دیگران ، 1385)

ابزارهای فاوا  و به کارگیری ان توسط دانش آموزان نقش مهمی در افزایش انگیزه آنان برای یادگیری و فعالیتهای مربوط به آن دارد . فاوا از قابلیت انعطاف بالایی در برآورده ساختن نیاز های مختلف دانش آموزان برخوردار است .فاوا برای ارائه و یا نمایش اطلاعات به روشهای جدیدی که به درک سریعتر دانش آموزان منجر می گردد ، استفاده می شود . همچنین به دانش آموزان اعتماد به نفس بیشتری می دهد تا بتوانند خود را در فرآیند یادگیری درگیر سازند (مورفی و گرین وود ، 1998)، نقش فاوا در ایجاد انگیزه یادگیری در شکل شماره 5 نشان داده شده است . (همان منبع)

فناوری اطلاعات را می توان با  روشهای آموزشی دیگر ترکیب نمود که در ادامه به شکل کامل به آن خواهیم پرداخت ، یکی از روشها و الگوهای آموزشی که امروزه تا حد زیادی مورد غفلت قرار گرفته است یادگیری شاگرد محور می باشد .

طبق نظر محمد مهدی آهنگری فناوری اطلاعات و ارتباطات به  دلیل برخورداری از قابلیتهای بالا در دستیابی به اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها و ایجاد ساخت های جدیدی از دانش و اطلاعات ، فرصتي را ایجاد می کنند تا یادگیرندگان بتوانند نقش محوری  خود را در یادگیری ایفا نمایند .  با توجه به نقش فاوا در یادگیری شاگرد محور ، مطابق شکل زیر مهمترین روشهای یادگیری مبتنی بر فعالیت شاگرد ( یادگیری شاگرد محور ) به شرح زیر است : (رحیمی و دیگران ، 1385)

6-2- ویژگیهای مهم آموزش های الکترونیکی:  یادگیری ترکیبی و استفاده از تجارب یادگیری

برخي از محققان با توجه به مزايا و معايب روشهاي سنتي و الكترونيكي و محدوديت هاي هر كدام از روشها به آموزش تركيبي روي آورده اند و معتقدند كه يادگيري تركيبي  يك رويكرد اثربخش براي حل مشكلات است. يادگيري تركيبي مي تواند  يك رويكرد مؤثر براي افزايش اثر بخشي يادگيري، سهولت دسترسي به مواد آموزشي و افزايش اثر بخش هزينه ها باشد . همچنين به دليل ارايه فرصت هاي مختلف به منظور يادگيري، موجب آن مي شود كه در كنار افزايش جذابيت آموزش، به تفاوت هاي فردي فراگيران نيز به طور مناسبي توجه شود، زيرا  همه افراد به يك شيوه ياد نمي گيرند  و به همين دليل استفاده از روش هاي مختلف براي آموزش ضروري به نظر مي رسد.  (صالحي عمران و سالاري، 1391)

در فرآيند برنامه ريزي درسي، همواره به تهيه و طراحي مجموعه اي از فرصت ها و تجارب يادگيري ، به عنوان يکي از مراحل مهم و اقدامات اساسي برنامه ريزان توجه شده است. اين اهميت نشات گرفته از اين واقعيت است كه اصولاً از فرصت ها و تجارب يادگيري در كنار محتوا، بايد به عنوان يك ابزار يا وسيله مهم به منظور تحقق اهداف برنامه درسي استفاده شود. تجارب يادگيري، در حقيقت وسايل اساسي و ضروري براي رسيدن به هدف هاي آموزش و پرورش هستند كه يادگيرنده بايد كسب كند .زايس معتقد است كه فعاليت ها و تجارب يادگيري معنا دار در قلب و كانون برنامه درسي قرار دارد.  زيرا در شكل دادن به تجربه دانش آموز و به تبع آن در آن در آموزش و پرورش او نقش تعيين كننده اي دارند. در عين حال، مي توان گفت كه تجارب يادگيري و نه صرفاً محتواي درسي،  وسيله تحقق تمامي اهداف برنامه درسي مي باشد. اين اهداف فقط شامل دانش و درك و فهم نيست.

در واقع اگر بپذيريم كه در فرآيند يادگيري و تغييرات ناشي از آن، دانش آموز عامليت و نقش محوري دارد، پس ضرورتاً بايد يادآور شد كه يادگيري ضمن تجاربي كه يادگيرنده به دست مي آورد صورت مي گيرد ……… از طريق اين تجارب، يادگيري و در نتيجه هدفهاي آموزش و پرورش تحقق خواهند يافت. ( اميني و دیگران، 1388) با توجه به موارد فوق مي توان از يادگيري الكترونيكي به عنوان ابزاري براي رسيدن به تجارب يادگيري  می توان  ياد نمود.

 

6-3- راهکار اجرایی آموزش های الکترونیکی  با تاکید بر آزمون های الکترونیکی هدفمند

هر معلم و مدرس در آموزش و فرآیند تدریس با مشکلاتی مانند دانش آموزان کم استعداد و دارای ضعف پایه ای ، دانش آموزان دارای اختلال یادگیری مانند حافظه کوتاه مدت  و دارای مشکلات ذهنی و حتی شنوایی که کاهش یادگیری را نیز به دنبال خواهد داشت، برخورد می کند. در مورد این دانش آموزان علاوه بر این که آموزش و سخنرانی  جمعی جوابگوی نیازهای این دسته از فراگیران نیست، نیاز به توجه و صرف انرژی خاصی  جهت فراگیران ضعیف تر ضروری به نظر می رسد. در این زمینه آزمونهای الکترونیکی هدفمند که در واقع اهداف آموزشی را در ذهن دانش آموز با فرآیند تمرین و تکرار ثبت خواهند کرد ، مخاطب را به اهداف آموزشی مورد نظر  نایل خواهد کرد و از اتلاف انرژی معلم جلوگیری شده و به فرآیند آموزش و یادگیری کمک  شایانی خواهد شد .

متأسفانه محتوای آموزشی هنوز با روشهای سنتی در بسیاری از مدارس و آموزشگاه ها  فقط با استفاده از جزوات ، کتب  و نمونه سؤالات کپی شده، ارائه می شود،  سوالات چندین بار توسط معلم حل می شود،  اما چون دانش آموز منفعل است،  یادگیری با عمق کمی صورت می گیرد و یا می توان گفت تقریباً صورت نمی گیرد و  برونداد فرآبند تدریس تنها حفظ طوطی خواهد بود . اما اگر یادگیری و آموزش با  اجرای روش آزمون های الکترونیکی ( که در ادامه تشریح خواهد شد) در جهت رسیدن به اهداف آموزشی انجام پذیرد، یادگیری هم با عمق بیشتری صورت خواهد پذیرفت .

قابلیت  تمرین و تکرار  و یادگیری در حد تسلط و یادگیری فردی از ویژگی های این طرح خواهد بود که در کتابهای روش تدریس و صاحب نظران تعلیم و تربیت ذکر شده است. (آهنگری ، 2013)

در مورد  روش یادگیری در حد تسلط یا تسلط یاب و یادگیری فردی می توان این موارد را ذکر نمود :

تفاوت در استعداد دانش آموزان به زمان بستگی دارد و در واقع استعداد ، مدت زمانی است که یک دانش آموز برای یادگیری کامل و مسلط شدن در درس به آن نیاز دارد.  اگر دانش آموزان وقت کافی  جهت یادگیری در اختیار داشته باشند ، می توانند به درس مسلط شده و آن را به شکل کامل یادبگیرند و دیگر هیچ دانش آموز ضعیفی وجود نخواهد داشت و نتیجه این خواهد شد که : تقریباً همه نمرات در یک سطح خواهد بود. (شعبانی ، 1386) به شکل زیر که عوامل مؤثر بر یادگیری را مشخص کرده است، توجه فرمایید. (شکل 7) نمودار ذیل در واقع خلاصه ای از همان منبع فوق می باشد .

در نمودار فوق  عوامل موثر بر يادگيري فردي به طور كلي بررسي شده است و بدیهی است كه از پنج مورد عامل تأثير گذار بر يادگيري سه مورد آن از جانب معلم قابل كنترل است و دو مورد ديگر ( يعني قدرت درك و پشتكار) از جانب دانش آموز مي باشد و شايد معلم كمتر بتواند كنترلي روي اين موارد انجام دهد.

باید به این نکته توجه کرد که نظریه یادگیری در حد تسلط یا تسلط یاب با توجه به این که ایده آل و دست نایافتنی  به نظر می رسد،  اما با توجه به تجربیات نگارنده،  اگر فرصت تمرین و تکرار با نرم افزار های آموزشی به دانش آموز داده شود،  تا حد  قابل قبولی، موفقیت آمیز خواهد بود.

ممکن است افراد منتقد روی این نکته متمرکز شوند که آزمون های الکترونیکی باعث طوطی وار حفظ کردن دانش آموز خواهد شد،  ولیکن در جواب این دسته از منتقدان باید گفت: دانش آموز در این روش با تنوع سوالات مختلفی مانند صحیح / غلط ، جورچین ، مرتب کردنی و …… روبرو خواهد شد که فهم، تجزیه تحلیل و حل آن در سطو ح بالای حیطه شناختی است .(آهنگری،2013) برای بررسی بیشتر سطوح شناختی و سلسله مراتب آن می توانید به کتب مختلف روش ها و فنون تدریس رجوع فرمایید. (صفوی، 1378)

در واقع طبق نظر محمد مهدی آهنگری می توان گفت استفاده از این ابزارهای آموزشی الکترونیکی، در سه سطح زیر قابل اجرا می باشد :

• برنامه درسی: طراحی محتوا متناسب با سن دانش آموزان و شرایط یادگیری
• آموزش: انتقال مفاهیم با توجه به تجارب قبلی دانش آموزان و تعامل
• سنجش و ارزشیابی: در واقع این نرم افزار آزمون ساز است،  ولیکن با دید محتوای آموزشی تعاملی می توان به آن نگاه کرد .(آهنگری ، 2013)

( در واقع موارد فوق سه مرحله برنامه ریزی،  اجرا ،  ارزشیابی است که سه مرحله اصلی سیکل یادگیری را تشکیل می دهد. ) (کوثری، 1389)  این سیکل یادگیری به وسیله مدل و نمودار زیر قابل پیاده سازی می باشد.  (شکل 8)

متأسفانه در جامعه عظيم تعليم و تربيت مشاهده مي شود: هر زمان  بحث و گفتماني  از تكنولوژي آموزشي و روش هاي نوين تدريس  به ميان آمده است، فقط بردهاي هوشمند و دستگاه هاي پيشرفته در مركز توجه قرار می گیرد  و كمتر به آموزش نيروي انساني در استفاده بهينه از ابزار ها توجه شده است.

ظبق ایده محمد مهدی آهنگری در فرآيند آموزش مي توان به جاي استفاده شتاب زده از فناوري در هر سه گام فوق الذكر با آموزش مناسب نيروي انساني و برگزاري جلسات توجيهي جهت مديران و مربيان و همه ی دست اندر كاران فرآيند تعليم و تربيت،  استفاده از فناوري را به شكل گام به گام جايگزين روشهاي سنتي كم  بازده نمود. (همان منبع ، 2013)

يكي ديگر از مباحث مرتبط با  آموزش مبتني بر رايانه يادگيري فردي مي باشد،  در اين روش براي هر فرد بسته اي در نظر گرفته مي شود كه اگر فرد توانست سوالات و مباحث مربوط به آن را با موفقيت بگذراند، به بسته پيشرفته تري دسترسي خواهد داشت. مزيت روش فوق اين است كه زمان براي دانش آموز  با توانايي هاي بيشتر كه نياز كمتري به آموزش مستقيم دارد كمتر تلف خواهد شد. اما اين روش نياز به برنامه ريزي درسي و آموزشي دقيقي دارد. (همان منبع ، 2013)

از طریق تبدیل محتوای کتب درسی مخصوصاً دروسی که افت آنها مشهود تر است، به سوالات با تنوع زیاد ( مثلاً تبدیل یک صفحه به حدود 5 سوال متناسب با اهداف آموزشی آن فصل یا بخش با تنوع جاخالی،  صحیح/ غلط و ….)  می توان دانش آموز را با اهداف آن صفحه و بخش از کتاب آشنا نمود و در واقع ناخودآگاه دانش آموز (حتی دانش آموز بی انگیزه به درس و کتب آموزشی ) محتوای کتاب را یاد می گیرد،  بدون اینکه مستقیماً مطالعه کند.  این امر با استفاده از نرم افزار های آزمون ساز و آزمون گیر quiz creator) )  قابل انجام  و پیاده سازی و اجرا می باشد و با پیغامهای مناسب مانند ” آفرین ” و یا ” دوباره سعی کن!”   می توان باز خورد مورد نظر را به دانش آموز داد تا خود بعد از چند بار تمرین و تکرار  به جواب صحیح برسد و  به شکل کاربردی و مفهومی مطلب را درک کند .

7- مزایا و اهداف نهایی آزمون های الکترونیکی

به نظر محمد مهدی آهنگری استفاده از روشهاي الكترونيكي آموزش و آزمون ها و محتواي الكترونيكي كه توسط نگارنده در چندين هنرستان و مؤسسه آموزشي،  به كار گرفته شده است،  اهداف و مزایای زیر را به دنبال خواهد داشت:

• استفاده از روش تمرين و تكرار ( رايانه با هر بار اجرا يك سؤال به شكل تصادفي از محتواي آموزشي مورد نظر مطرح كرده و با پاسخگويي به آن سؤال دانش آموز به مرحله بعد هدايت مي گردد . دانش آموز می تواند با داشتن فرصت یادگیری مناسب و تقریباً نامحدود، چندین بار آزمون را اجرا کرده و به سؤالات پاسخ دهد)
• تنوع سوال ( صحيح / غلط، جور كردني،  مرتب کردنی ، جاي خالي و …..)
• تبديل محتواي آموزشي كتاب به سؤالات متنوع كه انگيزه پاسخ دهنده به سوال (فراگير ) را مضاعف مي كند.
• باز خورد پاسخگويي به هر سؤال كه اگر با تشويق یا پیغام مناسبی  مانند ” آفرين ” يا ” بيشتر دقت كن ”  همراه باشد بازدهي و نتيجه بهتري به دنبال خواهد داشت.
• امكان جابجايي گزينه ها و سؤال ها به شكل تصادفي از حفظ طوطي وار دانش آموز جلوگيري مي كند.
• نرم افزار هاي آزمون ساز ، علاوه بر استفاده به عنوان ابزاري جهت سنجش و ارزشيابي ، با دادن بازخورد مناسب به دانش آموز و هدايت دانش آموز به گام بعدي و پرسشهاي پيچيده تر در سطوح بالاي حيطه شناختي، مي تواند به عنوان ابزاري جهت يادگيري و تسهيل كننده آموزش و تثبيت كننده يادگيري به كار گرفته شود.
• كاهش صرف انرژي در كلاس و استفاده از روشهاي الكترونيكي به عنوان مكمل آموزشي یکی از مزایای اصلی این روش می باشد.
• استفاده به عنوان وسيله كمك آموزشي جهت دانش آموزان داراي اختلال يادگيري (مانند : مشكل شنوايي ، حافظه كوتاه مدت و ….) ( در چند مورد توسط نگارنده به كارگرفته شده است و نتايج نسبتاً مناسبي را به دنبال داشته است .) (همان منبع  ، 2013)
• امکان استفاده از صوت ، عکس و ….. برای جذب بیشتر مخاطب
• با توجه به گسترش فناوري و استفاده از تبلت جهت آموزش در تعدادي از مدارس و مزايا و كاربرد هاي آن ، مي توان از خروجي اين آزمونها در قالبهايي مانند فلش (swf) در تبلت ها نيز استفاده نمود و دسترسي به اين آزمونها را  به  قالب پورتابل يا قابل حمل  تبديل نمود ، البته اين تبديل قالب آزمون جهت شناسايي و رفع مشكلات احتمالي به بررسي هاي آزمايشي و اجرايي بيشتري نياز دارد . (برخي از كاربرد هاي تبلت ها در مدارس عبارتند از : آزمونك ها و امتحانات متنوع ، ارائه آموزش ها و محتواهاي خاص ، به اشتراك گذاري محتوا و…. )(چهاربند ، 1394)

 

8- محدودیت های طرح

1. نگرش منفی و مقاومت در برابر تغییر، در زمینه به کارگیری روش های الکترونیکی بالاخص در زمینه دانش آموزان دارای اختلال یادگیری و ضعیف (باید به این نکته توجه داشت که دانش آموزان توانا، رسالت خود را به خوبی انجام می دهند و معلمی هنرمند است که از امکانات موجود برای رفع مشکلات دانش آموزان دارای افت تحصیلی بالا استفاده کند.)
2. آمادگی کم نیروی انسانی در به کارگیری روش های جدید آموزشی
3. نیاز به درگیر کردن حداکثری معلمان و مربیان با روشهای الکترونیکی، به جای فعالیت مستمر تعداد قلیلی از آنها که در همه همایش ها و جشنواره ها مطلب برای ارائه دارند! این امر نیز با تغییر نگرش مدیران و کارکنان ارتباط دارد.
4. فضای محدود و چیدمان مناسب کلاس، عدم وجود رایانه به تعداد کافی (حتی رایانه هایی که به اینترنت متصل نباشد در بسیازی از مدارس دور از دسترس است.) و فقر مالی تعداد کثیری از دانش آموزان که در مناطق محروم قرار دارند و از وجود رایانه در منزل بی بهره هستند.

 

9- نتيجه‌گيري

 

به نظر محمد مهدی آهنگری با توجه به رشد علوم و فناوري روز مي توان  تا حد قابل قبولی از افت تحصيلي ، عدم انگيزه ،  عدم يادگيري مؤثر و بسياري از آفتهاي آموزشي جلوگيري كرد. آزمونهای الکترونیکی نه فقط به عنوان آزمون گیرنده،  بلکه  به عنوان ابزاری در جهت یادگیری و  جهت دهی در جهت آموزش و ابزاری سودمند جهت معلمین در برخورد با مشکلات آموزشی ( مانند اختلال یادگیری ، فراموشی در دانش آموزان ضعیف و عدم انگیزه و پشتکار) ایجاد خواهد کرد،  زیرا این نرم افزارها علاوه بر این که امکان ایجاد بازخورد های مناسب را می دهند، نقش هدایت کننده معلم را که یکی از نقشهای مهم  معلم و مربی  در روش های نوین تدریس  است ، تکمیل خواهد کرد .

توجه به آموزش نیروی انسانی، تغییر نوع نگرش مدیران و معلمان با جلسات توجیهی و آموزشی، انتقال تجارب معلمان موفق به دیگر همکاران، اقدام پژوهی معلمان و توجه به تغییر رفتار دانش آموزان بعد از اجرای طرح آموزش های الکترونیکی در کلاس درس، شاید روزی بتواند ترس از ابزار مفید فناوری اطلاعات را، به نوعی بازی شیرین تعاملی که یادگیری اثر بخش را نیز به دنبال دارد، تبدیل کند.

 

تشکر و قدردانی

از همه همکاران و کلیه عزیزانی  که به  هر نحو در شکل گیری، تکمیل و اصلاح این طرح پژوهشی تاثیرگذار بوده اند،  سپاسگزارم. همچنین از کمک های بی شائبه ی مادر دلسوز  و همسر مهربانم که در ایجاد محیطی آرام در تکمیل این طرح به من یاری رساندند، قدردانی می کنم . محمد مهدی آهنگری

 

 

منابع

[1] احمدی، م. فلاح، و. میرزاخانی، س. (1390) “مقایسه تاثیر آموزش چند رسانه ای تعاملی با چندرسانه ای غیر تعاملی بر میزان یادگیری دانش آموزان ابتدایی”، فصل نامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، سال 1، شماره 4.

[2] امینی، م. تمنایی فر، م. امینی، س. (1388) “نظریه هوش چندگانه و دلالت های آن در طراحی تجارب و فرصت های یادگیری”، فصل نامه اندیشه های نوین تربیتی، دوره 5،  شماره 4.

[3] آتش پور، س. آقایی، ا.  (1376) “یادگیری الکترونیکی اندیشه ها، باور ها و آسیب شناسی آن  “، فصل نامه آموزه، شماره 26.

[4] آهنگری، م. (2013) “آزمونهای الکترونیکی گامی در جهت یادگیری مؤثر و آموزش اثر بخش “، کنفرانس بین المللی کامپیوتر، فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال  ، تهران، ایران.

[5] چهاربند، ا. جلالي،ع.حسيني ، م. زارع، م .پيرايش ،گ محمد مهدی آهنگری . بزازيان،ف. (1394) راهنماي بهره گيري هوشمندانه از فناوري هاي نوين در مدارس  (چاپ دوم)، انتشارات مدرسه.

[6] چهاربند، ا. جلالي،ع.حسيني ، م. زارع، م .پيرايش ،گ محمد مهدی آهنگری .  (1394)فناوري همراه در خدمت آموزش و پرورش (راهنماي اجراي طرح تبلت ) (چاپ دوم)، انتشارات مدرسه.

[7] خوارزمی، ا. کارشکی، ح. عبدخدائی، م. (1391) “نقش نیازهای اساسی خود تعیین گری، کیفیت اطلاعات و قابلیت کاربرد در علاقه به تداوم یادگیری الکترونیکی با میانجی گری انگیزش درونی و رضایت “، مجله مطالعات آموزش و یادگیری، دوره 4، شماره 2.

[8] خوش نشین  ، ز. (1392) “جهانی شدن و ضرورت آموزش هدفمند در عرصه فناوری های نوین آموزشی  “، پورتال جامع علوم انسانی

[9] دهقانزاده، ح. نوروزی، د. جعفری نژاد، ه. دهقانزاده، ح.  (1392) “میزان اثر بخشی بازی رایانه ای جمع اعداد در یادگیری و یادداری در درس ریاضی اول ابتدایی”، فصل نامه روانشناسی تربیتی،سال 9،  شماره 28.

[10] رحمانی   ، ج.موحدی نیا، ن. محمد مهدی آهنگری ، ق.  (1385) “الگوی مفهومی نقش های آموزشی – تربیتی فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش   “، فصلنامه دانش و پژوهش در علوم تربیتی ، دانشگاه آزا د اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، محمد مهدی آهنگری شماره دهم و یازدهم

[11] رئیس دانا ، ف. (1377) “فناوری آموزشی زمینه ای برای یادگیری متعهدانه “، پورتال جامع علوم انسانی

[12] سراجی، ف. (1391) “محیط های یادگیری مجازی، امکانی برای کمک به بهبود فرهنگ یادگیری “، فصل نامه راهبرد فرهنگ، شماره 17و18

[13] شعبانی، ح. (1386) مهارتهای آموزشی و پرورشی محمد مهدی آهنگری (روشها و فنون تدریس) جلد اول (چاپ بیست و یکم)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).

[14] صفوی، ا. (1386) روشها،  فنون و الگوهای تدریس (چاپ پنجم)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).

[15] صفوی، ا. (1378) کلیات، روشها و فنون تدریس(متن کوتاه)  (چاپ یازدهم)، نشرمعاصر.

[16] صالحی عمران، ا. محمد مهدی آهنگری ، س. (1391) “یادگیری ترکیبی محمد مهدی آهنگری ؛ رویکردی نوین در توسعه آموزش و فرآیند یاددهی/یادگیری “، فصل نامه راهبردهای آموزش، دوره 5،  شماره 1.

[17] عرفانی آداب ،ا. مصرآبادی، ج. زوار،  تقی.(1392) “اثربخشی آموزشی راهبردهای یادگیری بر پیشرفت تحصیلی: پژوهش فرا تحلیلی با تاکید بر نقش تعدیل کننده جنسیت “، پایان نامه کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

[18] فروغی ابری، ا. یارمحمدیان، م. محمد مهدی آهنگری ، ه. اصلانی، غ.  (2015) “طراحی محیط یادگیری الکترونیکی مبتنی بر سه نظریه یادگیری؛ رفتارگرایی، شناخت گرایی و ساختن گرایی”، دوماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، دوره 7،  شماره 6.

[19] کوثری، ن. (1389) پداگوژی (برنامه ریزی، اجرا، ارزشیابی آموزشهای فنی و حرفه ای) (چاپ دوم)، اتحاد– پیام فن.

[20] مشایخ، ف. (1388) “جایگاه پداگوژی در کیفیت یادگیری الکترونیکی: ازنظریه تا کاربرد”، محمد مهدی آهنگری فصل نامه مدارس کارآمد ، شماره 9.

[21] Pardamean Bens. and Suparyanto, Teddy. (2014) . A SYSTEMATIC APPROACH TO IMPROVING E-LEARNING, TOJET: The Turkish Online Journal of Educational

Technology – July 2014, volume 13 issue 3

سايتها

[22]http://www.trainingindustry.com/

[23]http://www.tebyan.com/ سایت تبیان – وزارت فرهنگ و ارشاد

[24]http://el.mcls.gov.ir– وابسته وزارت کار

[25]https://www.wikipedia.org/

محمد مهدی آهنگری

[1] horton

[1] Stephen

[2] Prensky

[3] Cross

[4] Fournier

[5]  Garg and Jindal

[6] Anderson

[7]   Bens Pardamean and Teddy Suparyanto